Postrow Domowiny na wotewrjenju wustajeńcy w radnicy Delnjeho Wujězda – Marcel Brauman, wosobinski referent předsydy Dawida Statnika a ko-župan župy „Handrij Zejler” Wojerecy

Česćeni přitomni,

jako Domowina so wutrobnje za přeprošenje na wotewrjenje wustajeńcy „Serbske žiwjenje w Delnim Wujězdźe a wokolinje” dźakujemy. Rady smy přichwatali, zo bychmy z Wami tón historiski wokomik woswjećili.

Na tutej cedlce je mój postrow wězo ryzy serbski. Ertnje drje nětkole do němčiny přeńdu, na kóncu pak Wam, waženy knježe Franko Knoblocho, jako předsydźe čłonskeho towarstwa Domowiny, „Zahrodka”, serbski original postrowa přepodam. Wy sće wosrjedź lockdowna z digitalnym kursom serbšćiny nowu dobu wozrodźenja našeje rěče w srjedźnej Łužicy zahajili. Na to nawjazujo připowědźu: Wot lěta 2024 budu tajke narěče Domowiny w Delnim Wujězdźe zaso serbske; ludźo, kiž potom hišće wšitko rozumić njebudu, dóstanu pokiwy za přełožk po wosebitym techniskim puću, kotryž Julian Nyča zawěsće dźensa hižo znaje. Jako serbski wikipedist a sobutworićel přełožowanskeho programa „sotra“ so wón z inowatiwnymi rozrisanjemi wuznawa.     

Ja sym hižo dawno wćipny, kajka budźe tuta wustajeńca tule wupadać. Frank Knobloch je při znowazałoženju towarstwa „Zahrodka” prajił, zo dźe tež wo prašenje, čehodla je so serbšćina tule ze wšědneho žiwjenja zminyła. Hač do dźensnišeho je wěsty tabu, so ludźi prašeć, čehodla ze swojimi dźěćimi njejsu serbowali. Za mnohich je najjednoriša wotmołwa: Dokelž je nam brunicowa industrija serbske wjeski wotbagrowała. Ale cyła wěrnosć, tež hladajo na situaciju po wšej Łužicy, to njeje.  

Wy sće so jako wobydlerska iniciatiwa a potom jako towarstwo na puć podali, zo byšće serbske žiwjenje krok po kroku zaso do wšědneho dnja wjedli. Za to Wam tež w mjenje předsydy Domowiny, Dawida Statnika, připóznaće a dźak wuprajam. Wón by so dźensa rady na tutym zarjadowanju wobdźělił, ale słužbny termin w Lipsku je tomu nažel zadźěwał.  

Na přikładźe Friedricha Caspara von Gersdorfa widźimy, zo trjeba tež puć Serbow přez stawizny w kóždej epoše kročele zmužiteje modernizacije. Štož to w konteksće von Gersdorfa a Delnjeho Wujězda wšo konkretnje woznamjenja, wě dr. Lubina Malinkowa wjele lěpje hač ja, tohodla to tu pohłubšić njetrjebam. Wjeselu so, zo Johanna Gruner a čłonojo spěchowanskeho towarstwa „Adelspädagogium-Dannenberghaus Uhyst“ Gersdorfowe herbstwo pěstuja, a zo budźe gmejna Hamor, wosebje tež jeje wjesnjanosta Achim Junker, to, štož so z toho wuwije, podpěrować.  

Spisowaćel Kito Lorenc je transformaciju tudyšeje krajiny w dobje brunicy tak zjimał: Hdźež běchu hriby, su nětko ryby. Cyle wothladajo wot toho, zo je wokoło tutych jězorow tež w našim času dosć dobrych hribow, to njebudźe poslednja transformacija. Tež tak mjenowana serbska hola ze swojimi šmrěkami a chójnami njeje hižo prastarym lěsam dubow a bukow wotpowědowała. Kulturna krajina so dale wuwiwa, ale my tohorunja: Serbstwo, kiž we Łužiskej jězorinje nastawa, budźe hinaše hač prjedawše holanske Serbstwo. Při wšěm sej swoje korjenje wažimy, bjez kotrychž byli njebychmy. 

Nimo tutych słowow chcemy Wam tež něšto konkretne sobu na puć dać. Tohodla ja nětko swoju cedlku wotedam a našej regionalnej rěčnicy Soni Hrjehorjowej městno přewostaju – dajće so překwapić! 

(Wona je serbske spěwniki a pokiw na wotpowědny app za chór přepodała.)

Julian Nyča je po zarjadowanju na Instagramje sćěhowace wozjewił: „We Wujězdźe so něšto hiba. W februarje je so tamniša ,Zahrodka‘ znowa załožiła – 100 lět po prěnim razu, čłonki a čłonojo z Marekom Krawcom pilnje serbsce wuknu (rěč swojich staršich resp. dźědow a wowkow) a dźensa smy wustajeńcu wo serbskich stawiznach Delnjeho Wujězda wotewrili, kotruž smědźach w jich nadawku zestajić a wuhotować. Přeju sej wjele małkich zahrodkow za něhdy serbsku holu, zo by wona zaso rozkćěła!“

Nimo Franka Knoblocha, předsydy towarstwa „Zahrodka“, je so tež teologowka a stawiznarka dr. Lubina Malinkowa ze Serbskeho instituta słowa jimała, kotraž 2015 wo „Reichsgraf Friedrich Caspar von Gersdorf und die Sorben. Eine Studie zum Kulturtransfer im Pietismus“ promowowaše a wuwiće w Delnim Wujězdźe wědomostnje přewodźa. Na wotewrjenju wustajeńcy běchu němske a serbske medije zastupjene, mjez druhim redaktor redakcije „Seenland“ nowiny „Lausitzer Rundschau“ (sydło: Chóśebuz).

Julian Nyča (nalěwo prědku), kiž je wustajeńcu zestajił a wuhotował, na wotewrjenju prezentacije 13 taflow w radnicy porěči. Naprawo: Milan Funka, čłon zwjazkoweho předsydstwa Domowiny, srjedźa sedźo jeho 92-lětna mać, kotraž je w tutym domje jako młoda holca bydliła.

Wurězk w wustajeńcy

Werner Sroka, něhdyši referent Domowiny z Wojerec, Frank Knobloch, předsyda towarstwa „Zahrodka“ a wjesny předstejićer, kulturny wědomostnik Julian Nyča, kiž je wustajeńcu zestajił a wuhotował (w.l.)

Fota: Marcel Brauman / Domowina